Çölyak testi nedir ve nasıl yapılır? hangi sonuçları verir?

Çölyak testi, gluten intoleransı olan çölyak hastalığını teşhis etmek için yapılan laboratuvar testleridir. Serolojik testler ve biyopsi ile gerçekleştirilen bu süreç, hastalığın varlığını belirlerken, uzman bir sağlık profesyoneli tarafından yorumlanması gereken önemli verilere sunar.

29 Ekim 2025

Çölyak Testi Nedir?


Çölyak testi, bağırsaklarda gluten intoleransı olarak bilinen çölyak hastalığının teşhis edilmesine yardımcı olan bir dizi laboratuvar testidir. Çölyak hastalığı, genetik bir yatkınlık taşıyan bireylerde, gluten adlı proteinlerin tüketilmesi sonucu bağışıklık sisteminin ince bağırsağa zarar vermesiyle ortaya çıkar. Bu durum, besin maddelerinin emiliminde bozukluklara yol açarak çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir.

Çölyak Testi Nasıl Yapılır?


Çölyak testleri genellikle iki ana kategoride incelenir: serolojik testler ve biyopsi.
  • Serolojik Testler: Bu testler, kan örneği alınarak gerçekleştirilir. Kan örneği, gluten tüketimi sırasında oluşan belirli antikorların varlığını tespit etmek için analiz edilir. En yaygın serolojik testler şunlardır
  • İmmünoglobulin A (IgA) antikoru testi
  • Tissue transglutaminase (tTG) IgA testi
  • Endomysium (EMA) IgA testi
  • Biyopsi: Eğer serolojik test sonuçları pozitif çıkarsa, ince bağırsaktan bir doku örneği almak için endoskopi yapılabilir. Biyopsi, bağırsak zarında glutenin neden olduğu hasarın varlığını doğrulamak için gereklidir.

Hangi Sonuçları Verir?


Çölyak testi sonuçları, hastalığın varlığını veya yokluğunu belirlemede önemli bilgiler sunar:
  • Serolojik testlerin pozitif çıkması, bireyin gluten intoleransı olduğunu gösterir. Ancak bu, kesin bir teşhis değildir.
  • Biyopsi sonuçları, bağırsak zarında hasar olup olmadığını belirlemek için kritik öneme sahiptir. Eğer biyopsi pozitif çıkarsa, çölyak hastalığı teşhisi konulur.
  • Her iki testin de negatif çıkması, çölyak hastalığı olmadığını gösterir, ancak bazı durumlarda, hastalığın teşhis edilmesi için daha ileri testler veya yeniden değerlendirme gerekebilir.

Sonuçların Yorumlanması ve Ek Bilgiler

Çölyak testi sonuçlarının yorumlanması uzman bir sağlık profesyoneli tarafından yapılmalıdır. Ayrıca, testlerin doğru sonuç verebilmesi için bireyin gluten içeren bir diyet uygulaması önemlidir. Gluten diyeti durdurulduğunda, test sonuçları yanıltıcı olabilir. Çölyak hastalığı, tedavi edilmediği takdirde birçok komplikasyona yol açabilir. Bu nedenle, teşhis sonrası bireylerin glütensiz bir diyete geçmesi önerilmektedir. Ayrıca, bu hastalığın genetik bir bileşeni olduğu için, aile üyelerinin de test edilmesi önerilebilir.

Çölyak testi, hastalığın erken teşhisi ve yönetimi için kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, belirtiler yaşandığında veya ailede çölyak hastalığı geçmişi varsa, bir sağlık uzmanına başvurulması önemlidir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
Soru işareti ikonu
İlseven 06 Kasım 2024 Çarşamba

Çölyak testi hakkında okuduklarım beni gerçekten düşündürdü. Gluten intoleransı olan biri olarak, bu testin ne kadar önemli olduğunu anlıyorum. Özellikle serolojik testlerin pozitif çıkması durumunda, biyopsinin gerekli olduğunu belirtmeniz dikkatimi çekti. Peki, bu testlerin kesin tanı koymadaki rolü hakkında daha fazla bilgi verebilir misiniz? Ayrıca, gluten içeren bir diyetin sürdürülmesinin neden bu kadar kritik olduğunu merak ediyorum. Test sonuçlarının doğru yorumlanabilmesi için başka hangi faktörler etkili olabilir?

1. Cevap
cevap
Admin 06 Kasım 2024 Çarşamba

Sayın İlseven bey,

Çölyak tanısında kullanılan testlerin rolü konusundaki sorularınızı detaylandırayım:

Tanı Sürecindeki Rolü
Çölyak tanısı kademeli bir yaklaşım gerektirir. Serolojik testler (anti-dGP, anti-EMA, anti-tTG) tarama amaçlı kullanılır ve pozitif çıkmaları durumunda kesin tanı için ince bağırsak biyopsisi şarttır. Biyopside villus atrofisi görülmesi çölyak tanısını doğrular. Bu testler birlikte değerlendirildiğinde tanı doğruluğu %95'in üzerine çıkar.

Gluten Diyetinin Önemi
Testlerden önce gluten tüketiminin sürdürülmesi kritiktir çünkü:
- Glutensiz diyet serolojik test sonuçlarının yalancı negatif çıkmasına neden olur
- Bağırsak dokusunda iyileşme başlayacağından biyopsi bulguları yanıltıcı olabilir
- Tanı doğruluğu için vücudun glutene verdiği tepkinin ölçülebilir olması gerekir

Sonuçları Etkileyen Diğer Faktörler
- Test öncesi en az 6 hafta günde 3-4 gram gluten tüketimi
- IgA eksikliği olan bireylerde yanlış negatif sonuç riski
- Testlerin teknik kalitesi ve deneyimli patolog değerlendirmesi
- Otoimmün hastalıklar ve bazı enfeksiyonların yalancı pozitifliğe yol açabilmesi

Doğru tanı için gastroenteroloji uzmanı takibinde olmanız ve test öncesi diyet konusunda mutlaka hekiminize danışmanız önemle tavsiye olunur.

Çok Okunanlar
Haber Bülteni
;